Document
Hof Antw., Kamer B4, 10 december 2018, onuitg., 2016/AR/71 en 2017/AR/1775
Het universitas principe, volgens hetwelk alle duwbakken samen met de duwboot als één geheel dienen beschouwd te worden, kent haar toepassingsgebied in de aansprakelijkheid van dit geheel in geval van problemen of schade gerelateerd aan de koers van de duwcombinatie en desgevallend hieruit voortkomende kwestie van hulp en berging (zoals het geval van een aanvaring door de duwcombinatie wegens een navigatiefout of het op drift geraken van de combinatie door het uitvallen van de voor een toereikende navigatie van het schip vereist onderdeel).
Dit principe is echter niet van toepassing indien men, zoals in casu, te doen heeft met schade die niet is ontstaan te wijten aan een aanvaring of een navigatieprobleem, maar wel wegens het zinken van één enkele duwbak, louter omdat dit vaartuig, dat niet geschikt was voor de lading, bovendien foutief werd beladen/gestuwd op een ogenblik dat het nog niet gekoppeld was aan de andere duwbak). Het loutere feit dat een duwbak gekoppeld werd aan een andere niet geschikte duwbak, toebehorend aan een andere eigenaar, brengt aldus voor de eigenaar van de geschikte duwbak t.a.v. derden geen aansprakelijkheid mede.
In de gegeven omstandigheden kan de duwbootexploitant in het licht van het zinken van de duwbak en lading na het verduwen aangevat te hebben, ook geen tekortkoming worden verweten aan door de scheepvaart- en politiereglementen voorziene zorgvuldigheidsplicht.
Le principe de l'universitas, selon lequel toutes les barges poussées ainsi que les pousseurs doivent être considérés comme une seule unité, s'applique à la responsabilité du convoi dans son ensemble en cas de problèmes ou de dommages liés à la navigation du convoi poussé et à toute question d'assistance et de sauvetage qui en découle (comme en cas d'abordage du convoi à la suite d'une erreur de navigation ou de dérive du convoi en raison de la défaillance d'une pièce nécessaire à la bonne navigation du bateau).
Toutefois, ce principe ne s'applique pas si, comme en l'espèce, le dommage n'est pas dû à un abordage ou à un problème de navigation, mais au naufrage d'une seule barge poussée simplement parce que ce barge, qui n'était pas adaptée à la charge, a été chargée/poussée à un moment où elle n'était pas encore accouplée à l'autre barge poussée). Le simple fait qu'une barge poussée ait été accouplée à une autre barge inadaptée, appartenant à un autre propriétaire, n'entraîne aucune responsabilité à l'égard des tiers de la part du propriétaire de la barge adaptée.
Dans ces conditions, compte tenu du naufrage de la barge poussée et de la cargaison après avoir commencé le poussage, il ne peut être reproché au patron du pousseur d'avoir manqué à son devoir de diligence tel que prévu par les règlements de navigation et de police.